Dozór elektroniczny

Data publikacji: 2018-01-17

SDE został uregulowany w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny wykonawczy (Dz.U.2017.0.665) w rozdziale VIIa (art. 43la - art. 43ln).
Kto może skorzystać z SDE? Zgodnie z art. 43la kodeksu karnego wykonawczego jest to skazany prawomocnym wyrokiem, który spełnia łącznie następujące warunki:

a) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku. Od tego warunku ustawodawca przewidział jeden wyjątek, mianowicie skazany nie może odbywać kary pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione w ramach recydywy podstawowej i wielokrotnej (art. 64 kodeksu karnego),
b) zastosowanie SDE jest wystarczające do osiągnięcia celów kary,
c) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
d) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbycie kary w SDE w miejscu swojego zamieszkania oraz wyraziły zgodę podmiotowi dozorującemu na przeprowadzanie czynności kontrolnych, przy czym Sąd w wyjątkowych sytuacjach może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE pomimo braku takiej zgody,
e) odbywaniu kary pozbawienia wolności w SDE nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, tj. miejsce odbywania kary pozbawienia wolności w SDE ma dostęp do energii elektrycznej oraz w okolicy tego miejsca jest wystarczająca liczba nadajników i rejestratorów niezbędnych do nadzoru skazanego.

Warto również dodać, że z SDE mogą skorzystać zarówno skazani, którzy nie rozpoczęli wykonywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym jak i skazani, którzy taką karę już wykonują. W przypadku skazanych, którzy nie rozpoczęli wykonywania kary pozbawienia wolności decydujące znaczenie ma to czy na takie rozwiązanie pozwalają względy bezpieczeństwa, stopień demoralizacji skazanego i inne szczególne okoliczności dotyczące skazanego. W przypadku skazanych, którzy rozpoczęli wykonywanie kary pozbawienia wolności decydujące znaczenie ma natomiast dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego, jeśli te okoliczności rokują pozytywnie to skazany ma szanse na wykonanie pozostałej części kary w warunkach SDE.

Podmiotami uprawnionymi do złożenia wniosku do Sądu penitencjarnego o zezwolenie na wykonanie kary pozbawienia wolności w SDE są:

• skazany,
• obrońca skazanego,
• prokurator,
• sądowy kurator zawodowy,
• dyrektor zakładu karnego.

Wniosek taki składa się na piśmie wraz z uzasadnieniem występowania okoliczności warunkujących udzielenie skazanemu wykonania kary pozbawiania wolności w SDE o których była mowa powyżej. Sąd penitencjarny wydaje postanowienie w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku.

Na czym polega odbywanie kary pozbawienia wolności w SDE?

Odbywanie kary w SDE polega na tym, że skazany ma obowiązek przebywać w mieszkaniu ustalonym przez Sąd jako miejsce wykonywania kary, a może je opuszczać tylko w ściśle określonych godzinach ustalonych w postanowieniu Sądu, oraz w ściśle określonym celu np. wykonywania pracy. Zachowanie skazanego jest nadzorowane pośrednio przez kuratora sądowego, a bezpośrednio przy pomocy specjalnych urządzeń elektronicznych. W tym celu na rękę lub nogę osoby odbywającej karę zakładany jest nadajnik (przypominający wyglądem zegarek na pasku), a w miejscu odbywania kary postawione jest specjalne urządzenie monitorujące, czyli odbiornik.

Jeżeli odbiornik nie odbiera sygnału z nadajnika, to znaczy, że osoba odbywająca karę oddaliła się poza zasięg odbiornika, czyli opuściła mieszkanie.

System dozoru elektronicznego niesie ze sobą szereg korzyści, do których należą m.in.:

• bezpośrednie odbywanie kary nieizolacyjnej w warunkach domowych przy wsparciu osób najbliższych,
• umożliwienie opuszczenia zakładu karnego, w którym pobyt nie zawsze przynosi pozytywne skutki resocjalizacyjne i odbycie pozostałej części kary do 1 roku pozbawienia wolności bez izolacji – w swoim środowisku,
• pozostawanie w pewnej formie kontroli w warunkach współuczestniczenia w życiu społeczeństwa,
• zapewnienie bardzo intensywnej kontroli wraz z korektą zachowań skazanych podczas odbywania kary w SDE w zakresie wykonywania przez nich obowiązków i zadań nałożonych przez sąd w celu budowania mechanizmów samokontroli, prowadzących do pozytywnych zmian postaw i osobowości, umożliwiających poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie.